Sztuka może budzić kontrowersje – ale tylko u tych, którzy jej nie rozumieją i nawet nie próbują zrozumieć. Dobitnie pokazała to kolejna, 19. odsłona wystawy „Moim zdaniem”, która towarzyszyła otwarciu Muzeum Bursztynu w nowej siedzibie w Wielkim Młynie. 


Wystawa czasowa „Moim zdaniem” nie zawiera ani grama kontrowersyjności, choć niektórzy komentatorzy najwyraźniej starają się wywrzeć wrażenie, że ekspozycja jest polityczna, skandalizująca czy szokująca. Przygotowana „pod tezę” narracja opiera się na kilku wybranych eksponatach. Tymczasem na wystawie prezentowanych jest 300 prac autorstwa 130 twórców z całego świata. W projektach zawarte są komunikaty na takie tematy jak: ekologia, polityka, erotyka, fantastyka, głębokie przeżycia osobiste, przeszłość i przyszłość. Jedyny temat, którego nie porusza wystawa to religia – wyjaśniał dr Andrzej Gierszewski, rzecznik prasowy Muzeum Gdańska, w rozmowie z portalem trojmiasto.pl.


Wystawa ta była wcześniej prezentowana m.in. w Muzeum Okręgowym w Sandomierzu, Muzeum Miejskim w Zabrzu, Muzeum Biżuterii Współczesnej w Warszawie, Muzeum Okręgowym w Koninie a także w Megan Gallery w Londynie i na targach China International Jewelry Fair w Pekinie – nigdzie nie wzbudziła takich emocji jak w Gdańsku. Dlaczego? Ponieważ akurat w Gdańsku nie była postrzegana w charakterze sztuki i niestety stała się orężem walki politycznej. 

 

Pojęcie biżuterii dziś jest szczególnie często definiowane. Biżuteria jest określana mnóstwem przymiotników. Jest artystyczna, konceptualna, seryjna, historyczna, szlachetna, minimalistyczna, pradziejowa, recyklingowa, wirtualna, post-coś-tam, trendy i passé, klasyczna i nowoczesna, autorska i komercyjna… Jaka zatem jest dzisiaj, tu i teraz? Jaka jest w Polsce? Jaka w Europie? Wszelaka. Ale coraz rzadziej niesie ze sobą coś, co należałoby określić jako narrację rozumianą poprzez czytelny komentarz, protest, negację, aplauz lub pytanie. Dziś biżuteria dużo częściej „wygląda”, jest „designerska” lub „markowa”, przestała dawać znaki (no może poza dewocjonaliami). Wtapia się w sylwetkę właściciela i jego sztafaż, jest mało ważna – czytamy na poświęconej wystawie stronie moimzdaniem.info.


Jak więc przywrócić biżuterii jedną z jej podstawowych funkcji, jaką jest komunikat? Jak dzisiaj, kiedy liczy się przede wszystkim design i moda, przypomnieć odbiorcy, jak się nadaje biżuterii komunikat i jak się go czyta? Organizując wystawę, która to pokaże! Pomysł zaprezentowania współczesnej biżuterii z komunikatem narodził się w 2013 roku, zaś pierwsza wystawa została zorganizowana na Targach Biżuterii i Zegarków Jubinale latem 2018 r. Dotychczas wystawa doczekała się 19 odsłon pokazujących każdorazowo częściowo inny zestaw prac będących głosem twórców w dyskusji na ważne społecznie tematy, jak m.in. ekologia, problemy migracyjne, polityka, erotyka, fantastyka, przeżycia osobiste, przeszłość i przyszłość czy szeroko pojęta tolerancja. Formuła wystawy – podkreślająca przede wszystkim znaczenie artystycznej wypowiedzi – wzbudziła na tyle duże zainteresowanie także poza granicami kraju, że dzięki uczestnikom z USA, Chile czy Australii z polskiej stała się światową. To pokazuje potrzebę twórców biżuterii zabierania głosu w ważnych tematach i za pomocą środków artystycznych, którymi posługują się na co dzień. 

Nie ograniczamy tematów, które autorzy mogliby czy chcieliby poruszyć, jednak w regulaminie poprosiliśmy o wyłączenie z dyskusji realizacji mających ścisły związek z religią i symboliką sakralną. Dlaczego? Bo to superproste. I kuszące, żeby być agresywnym w wyrazie – wyjaśnili współtwórcy projektu Marek Nowaczyk, historyk sztuki i artysta, oraz Mariusz Pajączkowski, złotnik i twórca biżuterii artystycznej.

 

Na wystawie „Moim zdaniem” w Muzeum Bursztynu do końca stycznia 2022 r. możemy oglądać niemal 300 prac autorstwa 130 autorów zamieszkujących sześć kontynentów. Czy ich problemy mocno się od siebie różnią? Co ich najbardziej dotyka? O czym postanowili opowiedzieć poprzez swoje prace? Są one głównie komentarzami do dyskusji o polskości, różnorodności i kobiecości, pandemii, emigrantów, molestowania, zabijania zwierząt… Po raz kolejny przekonujemy się więc, że niezależnie od szerokości geograficznej twórcy mają podobne bolączki i przemyślenia… Pierścionek zaręczynowy z kamieniem w kolorze oczu narzeczonej, obrączka na znak zaślubin, dwie obrączki na znak odejścia współmałżonka, broszka po babci, sygnet z orłem w koronie – to wszystko biżuteria z komunikatem.


Wystawa  „Moim zdaniem”

Muzeum Bursztynu w Gdańsku 
23.07.2021 - 31.01.2022 
Katalog wystawy do pobrania