Dlaczego rośnie liczba falsyfikatów
Niedostatek surowca bursztynowego, który trwa już 5 lat, a zaczął się od momentu zatopienia „Odcinka Plażowego” (Plażewoj Uczastok) kopalni odkrywkowej w Jantarnym na Sambii, wywołał nie tylko stały wzrost cen, lecz także próby zastępowania prawdziwego bursztynu jego namiastkami. To zjawisko zaczęło przybierać niepokojące rozmiary najpierw w Obwodzie Kaliningradzkim Federacji Rosyjskiej, gdzie prawie cała sezonowa sieć sprzedaży pamiątek została zasypana wyrobami z syntetycznej żywicy poliestrowej. Wyroby z dodatkiem okruchów bursztynu nazywano tu polibernem, zaś ledwie zabarwione mączka bursztynową bernitem. Wkrótce takie podróbki pojawiły się nawet w reprezentacyjnej galerii bursztynowej w Pałacu Katarzyny w Carskim Siole i to w gablotach z oznaczeniem „bursztyn bałtycki”. To już było oczywiste fałszerstwo.
Co gorsza, imitacje bursztynu z tanich surogatów zaczęły się pojawiać na raczkujących dopiero ale wyspecjalizowanych w bursztynie targach międzynarodowych Jantar Bałtiki w Kaliningradzie i Amber Trip w Wilnie. A to już groziło zamieszaniem na rynku globalnym.

Zagrożenie ze strony modyfikowanych żywic naturalnych
Przed trzema laty doszło do próby wprowadzenia wyrobów z namiastek bursztynu także na targi Amberif. Nie chodziło tu o łatwe do identyfikacji (choćby po zapachu przy pogrzaniu) wyroby z żywic syntetycznych, ale o modyfikowany drogą prażenia lub prasowania kopal kolumbijski – młodą, niecałkowicie skamieniałą żywicę naturalną. Żywica ta – czy też raczej zastygły sok drzew liściastych – w stanie surowym łatwo rozpuszcza się, na przykład w alkoholu lub eterze, co pozwala na jej prostą identyfikację. Zmodyfikowana upodabnia się do bursztynu bałtyckiego (sukcynitu) zarówno wyglądem, jak i odpornością na rozpuszczalniki. Szybka reakcja Zarządu MTG SA oraz rzeczoznawców Międzynarodowego Stowarzyszenia Bursztynników pozwoliła w porę wykryć próby przemycenia na Amberifie tego rodzaju namiastek i niezwłocznie usunąć ze stoisk targowych falsyfikaty z kopalu.
Próby stosowania w biżuterii kamieni jubilerskich z modyfikowanego na podobieństwo bursztynu kopalu były ponawiane (choć nieliczne) w następnych edycjach tych targów – skutkiem czego powołano Komisję Bursztynu kontrolującą stoiska oraz zawarto z Politechniką Gdańską porozumienie o powołaniu swego rodzaju pogotowia badawczego. Polega ono na stałym dyżurze specjalisty pobierającego próbki i dokonującego analizy spektralnej w podczerwieni. Analiza taka zapewnia identyfikację kopalu niezależnie od sposobu jego przerobu.

Reakcja gdańskiego środowiska bursztynników na wzrost liczby falsyfikatów

Choć udało się zablokować dopływ imitacji na Międzynarodowe Targi Bursztynu, Biżuterii i Kamieni Jubilerskich Amberif, to na rynku lokalnym nadal istniały zagrożenia. W prasie ukazały się nawet opinie producentów imitacji o ich rzekomo „ekologicznym” charakterze, a to z racji oszczędzania zasobów naturalnych.
Stąd ostra reakcja solidnych firm bursztynowych:
- latem 2006 r. podjęto publiczną deklarację o dobrych praktykach handlowych, polegających na zakazie łączenia działalności w dziedzinie prawdziwego bursztynu z jakimikolwiek namiastkami;

- w dniu 24 lipca 2006 r. został zgłoszony wniosek Rady Konsultantów Amberifu o wprowadzeniu do regulaminów targów bursztynowych zakazu obrotu kopalami i wyrobami z nich wykonanymi – poparły go wszystkie polskie organizacje zawodowe i gospodarcze funkcjonujące w dziedzinie bursztynnictwa.
Zarząd MTG SA podjął decyzję o wprowadzeniu do umów najmu stoisk następujących warunków:
9. Postanowienia specjalne:
9.1 Na Targach Amberif obowiązuje zakaz wystawiania namiastek (produktów z tworzyw sztucznych z domieszką bursztynu), kopalu kolumbijskiego oraz falsyfikatów bursztynu bałtyckiego.
9.2 Bursztyn prasowany może być prezentowany na Targach pod warunkiem, że jest czytelnie oznakowany. Oznakowanie winno zawierać określenie w języku polskim “bursztyn prasowany“ i angielskim “pressed amber”.
9.3 Bursztyn inny niż bałtycki należy czytelnie oznakować. Oznakowanie winno zawierać nazwę i miejsce pochodzenia bursztynu w języku polskim i angielskim.
9.4 MTG powołuje Komisję Bursztynu kontrolującą przestrzeganie postanowień specjalnych. W skład komisji wchodzą rzeczoznawcy Międzynarodowego Stowarzyszenia Bursztynników.
9.5 Komisja, o której mowa w pkt 9.4, w przypadku naruszenia przez Wystawcę postanowień niniejszego rozdziału składa do Zarządu wniosek o odstąpienie od umowy z przyczyn leżących po stronie Wystawcy i zastosowanie następujących sankcji:
a/ natychmiastowe zamknięcie stoiska; w takim przypadku Wystawca nie ma prawa do zwrotu poniesionych opłat uczestnictwa w imprezie.
b/ nieprzyjęcia oferty uczestnictwa w kolejnych edycjach Targów Amberif i Ambermart.


Kontrola przestrzegania zasad
Na 14. Targach Amberif kontrolę autentyczności wyrobów badała Komisja Wspólna do Spraw Bursztynu w składzie trojga ekspertów powołanych przez Zarząd MTG SA i po dwóch przedstawicieli siedmiu organizacji społecznych i zawodowych. W sumie 17 osób. Okazało się, iż wprowadzenie rygorystycznych zasad prawie całkowicie wyeliminowało z Amberifu próby oferowania namiastek bursztynu. Kopal w niewielkiej ilości wykryto na jednym tylko stoisku i to firmy uczestniczącej po raz pierwszy w targach. Komisja wnioskowała o nieprzyjęcie oferty uczestnictwa tej firmy w następnej edycji targów.
Ponadto moskiewska firma Amber Palace, ostrzegana już wcześniej co do poprawnego oznaczania wyrobów z bursztynu prasowanego, ponownie oferowała je jako wykonane z bursztynu naturalnego. W stosunku do tego wystawcy zawnioskowano trwałe pozbawienia prawa udziału w targach Amberif i Ambermart.

Problem należytego oznaczenia i rzetelnego informowania kupców o przeprowadzeniu różnych zabiegów sztucznego klarowania i barwienia bursztynu nie został jeszcze – w przeciwieństwie do wyeliminowania imitacji z innych tworzyw –należycie rozwiązany. Występuje powszechna nieznajomość klasyfikacji kamieni jubilerskich z bursztynu. Na ogół zarówno sprzedawcy, jak i nabywcy niezbyt sobie cenią potrzebę precyzji opisu stosowanych w toku produkcji zabiegów fizycznych i chemicznych. Wynika to z niewielkich, wręcz znikomych różnic wyceny. W przeliczeniu na 1 karat różnice cen wynoszą około 1 centa, podczas gdy w klasycznych kamieniach szlachetnych kilkaset lub nawet ponad tysiąc razy więcej.