Aktualności

Wyjątkowy XVII-wieczny bursztynowy ołtarzyk w formie krucyfiksu i w oryginalnym futerale, który został wykonany w warsztacie gdańskim, wzbogaci liczącą około 2000 obiektów Kolekcję Bursztynu Muzeum Zamkowego w Malborku.

O wyjątkowości tego nabytku może świadczyć chociażby fakt, że do naszych czasów zachowało się niezwykle mało obiektów z bursztynu będących przykładami dawnego rzemiosła bursztynowego. Wpływ na to mają nie tylko liczne zawirowania dziejowe i wojny, podczas których przedmioty te uległy zniszczeniu, zaginięciu lub grabieży, ale także kruchość materiału i niewłaściwe przechowywanie. Dlatego każde pojawienie się na rynku sztuki prac z okresu świetności bursztynnictwa – i to w tak dobrym stanie zachowania i bogactwie formy jak zakupiony do malborskiej kolekcji ołtarz – jest niezwykłym wydarzeniem. 

Podobnych rozmiarów obiekty – malborski ołtarzyk ma ok. 60 cm wysokości – znajdują się w zbiorach prywatnych hrabiego Schönborn na zamku Weißenfels oraz w kolekcji Medyceuszy w Museo degli Argenti we Florencji. Znany jest jeszcze jeden przykład zachowanego futerału wraz z ołtarzem – znajduje się on w Kunsthalle Würth w Schwäbisch Hall. Tak więc nasz ołtarz jest drugim tego typu w zbiorach publicznych – poinformowała Katarzyna Kita, opiekun Kolekcji Bursztynu Muzeum Zamkowego w Malborku.

Jak podkreśla, ołtarz wyróżnia się klasą wykonania, bogatym programem ikonograficznym (motywy pasyjne), kompletnością (zachowane wszystkie elementy rzeźbiarskie i etui z epoki) oraz jakością użytych materiałów i ich obróbki.

Zastosowano tu wysokiej jakości bursztyn przejrzysty czerwony w partiach rzeźbiarskich, który kontrastuje z matową bursztynową okładziną. Ołtarz jest zdobiony elementami z kości słoniowej, która była uznawana za materiał luksusowy używany powszechnie od poł. XVII wieku, a reliefy wykonywane w tym materiale były charakterystyczne dla gdańskich warsztatów od poł. XVII do lat 20. XVIII wieku. Zastosowano tu także typową dla tego okresu formę konstrukcji o drewnianym szkielecie umożliwiającą wykonywanie obiektów o znacznie większych gabarytach. Interesującym jest również drewniane etui z epoki w formie szafki powtarzającej kształt krucyfiksu, o ozdobnej oprawie – z zewnątrz obłożone garbowaną skórą, zaś wewnątrz bordowym aksamitem – wyjaśniła Katarzyna Kita. 

 Zakup został zrealizowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. 

Kolekcja Bursztynu Muzeum Zamkowego w Malborku

Powstałe w 1961 roku Muzeum Zamkowe w Malborku nie posiadało przedwojennych kolekcji, rozpoczęto więc gromadzenie zbiorów od podstaw, w tym m.in. bursztynu, które stały się rozpoznawalnym elementem zamku, a działalność muzeum kojarzono właśnie z nimi. Ulokowanie tego typu zbiorów w Malborku nie było przypadkowe, nawiązano w ten sposób do historii tego terenu, gdzie w okresie neolitu istniały pracownie bursztynnicze, w czasach rzymskich przebiegał szlak bursztynowy, natomiast w średniowieczu bursztyn stał się jednym z ważniejszych przedmiotów handlu w państwie zakonu krzyżackiego, a na samym zamku wyroby bursztynowe stanowiły elementy wyposażenia.

Malborska kolekcja bursztyny liczy około 2000 obiektów i jest zaliczana do najcenniejszych na świecie – obok Staatliche Kunstsammlungen w Dreźnie, Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu, na Zamku Rosenborg w Kopenhadze, Palazzo Pitti we Florencji czy Victoria & Albert Museum w Londynie. Kolekcja ukazuje różnorodność przedmiotów wykonanych z tego surowca: od niewielkich paciorków, pionków, poprzez różnych rozmiarów rzeźbione figurki, puzderka, biżuterię, aż po duże konstrukcje: ołtarzyki, szkatuły i relikwiarze. Za najcenniejsze uchodzą zabytki z okresu nowożytnego: ołtarzyki, relikwiarze, plastyka figuralna oraz biżuteria, w tym prace gdańskich mistrzów Christopha Mauchera i Michaela Redlina.

• XVII-wieczny bursztynowy ołtarz. Fot. Kunstkammer Georg Laue, Monachium XVII-wieczny bursztynowy ołtarz. Fot. Kunstkammer Georg Laue, Monachium
• XVII-wieczny bursztynowy ołtarz. Fot. Kunstkammer Georg Laue, Monachium XVII-wieczny bursztynowy ołtarz. Fot. Kunstkammer Georg Laue, Monachium
• XVII-wieczny bursztynowy ołtarz. Fot. Kunstkammer Georg Laue, Monachium XVII-wieczny bursztynowy ołtarz. Fot. Kunstkammer Georg Laue, Monachium
• XVII-wieczny bursztynowy ołtarz. Fot. Kunstkammer Georg Laue, Monachium XVII-wieczny bursztynowy ołtarz. Fot. Kunstkammer Georg Laue, Monachium
• XVII-wieczny bursztynowy ołtarz. Fot. Kunstkammer Georg Laue, Monachium XVII-wieczny bursztynowy ołtarz. Fot. Kunstkammer Georg Laue, Monachium
•