W głowach mamy zakodowaną koniakową barwę jako tę charakterystyczną dla bursztynu, ale tych barw może być znacznie więcej. „Producenci wyrobów ze złota Bałtyku dokładają starań, by zaspokoić gusta wszystkich klientów, stąd w ich ofercie bogata gama odcieni bryłek naturalnych, ale też i wiele kolorów bursztynu poprawianego” – tłumaczy Karolina Drąg z Muzeum Bursztynu w Krakowie. Jak je odróżnić?
Barwy naturalne
Bursztyn bałtycki charakteryzuje się bogactwem odmian. Oznacza to duże zróżnicowanie zarówno stopnia przezroczystości bursztynu, jak i jego barwy – od białej poprzez odcienie żółci do niebieskawej, zielonkawej i brązowej. Najbardziej cenioną odmianą jest biała – ponieważ występuje najrzadziej. Poszukiwane są też odmiany mleczne i żółte – jest to związane również z rzadkością występowania, ale także z dużym zainteresowaniem ze strony odbiorców z Państwa Środka. Bardzo rzadkie są również naturalne odmiany z zabarwieniem niebieskawym, zielonkawym, czerwonawym czy nawet czarnym – to prawdziwe rarytasy dla kolekcjonerów, dlatego raczej trudno ich szukać w wyrobach jubilerskich.
Od czego zależy barwa bursztynu?
Barwy bursztynu i stopień przezroczystości bryłek zależą od wielkości pęcherzyków gazu, których tworzenie było związane z wydobywaniem się składników lotnych ze świeżej żywicy w procesie jej twardnienia. Im większa liczba pęcherzyków w 1 mm3 powierzchni, tym bursztyn jest bardziej biały. Na barwę ogromny wpływ mają także warunki, w jakich bursztyn przebywał, oraz rodzaj organicznych resztek, jakie się dostały do jego wnętrza w trakcie procesu twardnienia żywicy, jak również efekty ich częściowego rozkładu.
Warto wiedzieć, że jedną z cech bursztynu jest niestałość barwy: z biegiem czasu pod wpływem warunków atmosferycznych kamień ciemnieje. Właśnie dlatego zewnętrzna warstwa bryłki stopniowo staje się ciemniejsza, czasem nawet spękana lub też bardziej krucha.
Czytaj także: Odmiany bursztynu bałtyckiego
Barwy poprawiane
„Zmiana barwy kamieni w celu poprawy ich walorów estetycznych jest już standardowym zabiegiem. Standardem jest też informowanie klienta o rodzajach modyfikacji, jakim kamień został poddany – powinniśmy jej szukać na metce lub dołączanym do wyrobu certyfikacie” – tłumaczy Karolina Drąg. Bursztyn poprawiany powinien być tańszy, ale w praktyce – zwłaszcza jeśli chodzi o wyroby o niskiej gramaturze – często oferowany jest w cenach zbliżonych do naturalnego.
Najczęstsze barwy bursztynu uzyskiwane w procesach modyfikacji to: cytrynowy, koniakowy, zielony i wiśniowy. Mniejszej urody kamienie są pooddawane działaniu wysokiej temperatury i ciśnienia – w efekcie zachodzącej zmiany właściwości fizycznych wybarwiają się one do barwy cytrynowej. By uzyskać barwę koniakową, należy zwiększyć temperaturę, w celu uzyskania barwy wiśniowej – jeszcze bardziej zwiększyć temperaturę.
Czytaj także: Wiśnia, koniak czy cytryna? W łuską czy bez?
Zielony bursztyn zaś jest uzyskiwany na dwa sposoby: albo po mocniejszym wypaleniu i zeszlifowaniu wierzchniej warstwy z pozostawieniem spodu kamienia, albo też spód kamienia malując ciemnym lakierem.
Częstym zabiegiem mającym na celu poprawę wyglądu kamienia są tzw. łuski, czyli wewnętrzne spękania, które uzyskuje się poprzez podgrzanie kamieni do wysokiej temperatury i nagłe jej obniżenie.
Czytaj także: Prawdziwa historia zielonego bursztynu
Paletę kolorystyczną bursztynu poprawianego poszerzył ostatnio czerwony – barwa ta jest uzyskiwana w efekcie działania temperatury i środków chemicznych.
Jaki kolor wybrać? Taki, który nam się podoba – byle świadomie!
Artykuł powstał we współpracy z Muzeum Bursztynu w Krakowie