W maju 2010 roku gdańskie Muzeum Bursztynu będzie obchodziło 10. rocznicę istnienia. Jego kierownik Joanna Grążawska podsumowuje dotychczasowe dokonania oraz opowiada o planach na najbliższą przyszłość.
Jakie wydarzenia ostatnich 10 lat uznałaby Pani za kamienie milowe w rozwoju Muzeum Bursztynu?
To trudne pytanie, ponieważ w tym czasie tak wiele się wydarzyło i zawsze towarzyszyło nam duże zaangażowanie. Jednak z całą pewnością największym wydarzeniem było otwarcie ekspozycji w Zespole Przedbramia ulicy Długiej, czyli otwarcie Muzeum Bursztynu Oddziału Muzeum Historycznego Miasta Gdańska. Otwarcie poprzedziło zakończenie długiego remontu i prac adaptacyjnych unikatowej, zabytkowej siedziby oraz stworzenie ekspozycji stałej, która jest niezmiennie wysoko oceniana przez zwiedzających. Muzeum Bursztynu praktycznie nieustannie prezentuje i promuje bursztyn w Gdańsku – mieście słynącym z wyrobów współczesnych i wielowiekowych tradycji bursztynniczych. Wielu gości zagranicznych, dziennikarzy oraz turystów przychodzi do muzeum i otrzymuje olbrzymią porcję wiedzy o bursztynie. Wcześniejsze działania podejmowane przed przeprowadzką do siedziby w Zespole Przedbramia – wtedy zaczątki zbiorów były prezentowane w Ratuszu Głównego Miasta – określiłabym mianem czasowych, może nawet okazjonalnych. Uroczystość otwarcia w obecnej siedzibie uświetniła wystawa czasowa, prezentująca bursztynowe obiekty sztuki dawnej z wyśmienitych kolekcji, nigdy wcześniej nieprezentowanych w Polsce: ze zbiorów Muzeów Watykańskich, Muzeum Ermitaż i zbiorów Pałacu w Carskim Siole. Uzyskanie zgody na wypożyczenie właściwie skarbów dla instytucji, która praktycznie dopiero zaczyna działalność, to duży sukces.
Kolejny milowy krok to kluczowa w rozwoju placówki decyzja o przyznaniu kierunkowej dotacji na zakup muzealiów. Kontakt z antykwariuszem z Monachium Georgiem Laue zaowocował zakupami gdańskich obiektów najwyższej klasy. Przyznanie nagrody dla Muzeum Bursztynu jako Najlepszego Produktu Turystycznego Województwa Pomorskiego w 2009 r. podsumowało wysoko dotychczasową działalność.
Muzeum Bursztynu to także ważne miejsce z powodów sentymentalnych: środowisko gdańskich bursztynników ma znaczny wkład w powołanie tej placówki do życia, zaczątki kolekcji to w dużym stopniu dary przez nich przekazane – zresztą dzieje się tak do dziś.
Oczywiście, że tak. Środowisko gdańskich bursztynników bezsprzecznie ma znaczący wkład w powołanie Muzeum Bursztynu. Wielu z nich odwiedza placówkę wraz ze swoimi gośćmi, tym chętniej, że mogą się pochwalić osobistym wkładem w budowę kolekcji. Wielu docenia wartość tego miejsca i prestiż prezentowania swoich prac. Zdarza się również, że w sytuacjach wyjątkowych, np. śmierci bursztynnika czy odnalezienia ważnego materiału archiwalnego, ta spuścizna przekazywana jest jako dar do tworzonej przez nas kolekcji. Myślę, że jeszcze wiele osób z czasem doceni wartość istnienia takiej placówki, która dokumentuje również współczesne działania związane z bursztynem. Warto posłużyć się porównaniem do budowy domu. Inaczej wygląda posiadłość, kiedy dysponujemy budżetem i w krótkim czasie realizujemy projekt, a inaczej, jeśli musimy zabiegać o darowane materiały budowlane czy wyposażenie. Z pewnością inna byłaby też jakość realizacji. Tak jest z Muzeum Bursztynu, którego działalność jest finansowana w głównej mierze ze środków miejskich. Podsumowując: w krótkim, bo zaledwie dziesięcioletnim okresie, powstała instytucja z prestiżową kolekcją. Dzięki przeznaczonym środkom i zaangażowaniu osób pracujących w tym miejscu, mamy instytucję wysoko ocenianą przez specjalistów i zwiedzających.
Jakie są źródła finansowania działalności placówki?
Muzeum Bursztynu jest Oddziałem Muzeum Historycznego Miasta Gdańska, które finansowane jest ze środków miasta. Zatem funkcjonowanie Muzeum Bursztynu uzależnione jest od miasta. Staramy się oczywiście o dodatkowe fundusze, nie jest to jednak łatwe, a ostatnio, w czasie kryzysu, coraz trudniejsze. Nasze wnioski najczęściej dotyczą zakupu nowych, wyjątkowych obiektów do kolekcji muzealnej. Udało nam się czterokrotnie otrzymać dotację z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, środki z Fundacji Bankowej im. L. Kronenberga Citi Bank Handlowy, BRE Banku oraz Deutsche Banku.
W przyszłym roku ruszy inwestycja budowlana na Wyspie Spichrzów, której częścią jest także nowa siedziba Muzeum Bursztynu.
Budowa nowej siedziby od podstaw z przeznaczeniem na funkcje muzealne stwarza nowe możliwości. Zależy nam na poszerzeniu ekspozycji i użyciu nowoczesnych technologii, ale przede wszystkim na utworzeniu wielofunkcyjnej strefy wydarzeń publicznych dostępnej dla gości niezależnie od godzin otwarcia muzeum. Obecnie trwa konkurs na zagospodarowanie terenu północnego cypla Wyspy Spichrzów, gdzie ma powstać siedziba Muzeum Bursztynu. Od kreatywności zespołów architektonicznych ale i nowoczesnego podejścia konserwatora zabytków, jak również środowisk miłośników starego Gdańska uzależniony będzie charakter zabudowy. Mam nadzieję, że możliwe będzie uzyskanie kompromisu dla stworzenia nowoczesnej i atrakcyjnej architektury. Dopiero w oparciu o zatwierdzony projekt budynku powstawać będą wizualizacje wnętrz. Już dzisiaj wiemy, że jest to projekt wieloletni, i mamy nadzieję, że finanse pozwolą na utworzenie nowoczesnej instytucji. Ufamy także, że podobnie jak w przypadku tworzenia innych muzealnych instytucji w kraju, powołany zostanie interdyscyplinarny zespół specjalistów realizujących projekt. To zadanie daleko wykraczające poza kompetencję muzealników, nawet jeśli weźmiemy pod uwagę nasze dotychczasowe doświadczenia.
Wcześniej jednak, bo w maju, zostały zaplanowane uroczystości 10-lecia Muzeum Bursztynu.
Jubileusz Muzeum Bursztynu połączony jest z uroczystościami 40-lecia Muzeum Historycznego Miasta Gdańska, którego jest ono oddziałem. Odbywać się one będą 6 i 7 maja 2010 w Dworze Artusa. Muzeum Bursztynu przygotowuje w swojej siedzibie wystawę fotografii „Gdańsk w bursztynowym obiektywie”, na którą zapraszamy w dniach od 14 maja do 31 grudnia 2010 r. Jest to wyjątkowo nowatorski projekt: znani gdańscy fotograficy wykonali unikatowe fotografie, używając jedynego na świecie, skonstruowanego przez Marka Mazura obiektywu z bursztynową soczewką. Charakterystyczne ciepło, słoneczny blask oraz wciąż poznawana tajemnica powstania bursztynu widoczne są w specyficznych, pastelowych obrazach. Zapraszamy do obejrzenia znanych postaci, miejsc i symboli związanych z Gdańskiem – tym razem „widzianych przez bursztyn”.