Żywica kauri - dar Janusza Fudali (drugi od lewej) dla Muzeum Ziemi PAN

Już po raz XXV spotkali się w Muzeum Ziemi PAN miłośnicy i badacze bursztynu, by poznać aktualności z badań nad bursztynem. Spotkania te mają charakter przede wszystkim informacyjny, a ich zakres tematyczny jest dość szeroki. Tym razem zdominowały je relacje z konferencji poświęconych zagadnieniom związanym z bursztynem.

I tak tematy inkluzji w bursztynie były podejmowane w tym roku na trzech międzynarodowych konferencjach, m.in. na Kongresie Arachnologicznym w Siedlcach, gdzie zaprezentowano 5 abstraktów o pajęczakach w bursztynie. Jej uczestnik Janusz Kupryjanowicz wskazał ponadto na rosnącą rolę badań taksonomicznych przy użyciu mikrotomografii rentgenowskiej, także w bursztynie. „Prawdopodobnie dojdzie do tego, że holotypy będą przechowywane w postaci wirtualnej. Ponadto dokładność tego badania spowoduje, że nie trzeba już będzie ciągle szlifować okazów, by dokładniej obejrzeć interesujące fragmenty zachowanej w bursztynie inkluzji” – powiedział.

Zagadnienia związane z bursztynem były podejmowane także na Europejskiej Konferencji Paleobotaniczno-Palinologicznej w Budapeszcie, gdzie poruszano m.in. zagadnienie obserwowanego już od kilku lat zwiększonego żywicowania drzew, oraz na Międzynarodowym Sympozjum w Kaliningradzie. Sam tylko temat żywic kopalnych świata był podejmowany w bieżącym roku aż na 5 konferencjach: w Gdańsku („Bursztyn w geologii i archeologii”), Kaliszu („Bursztyn – minerał organiczny”), Warszawie (VIII Targi Geologiczne), Kaliningradzie (prezentacja kolekcji żywic kopalnych i subfosylnych w zbiorach MZ PAN) oraz Wiedniu („Właściwości bursztynu i innych żywic kopalnych świata”). Prof. Barbara Kosmowska-Ceranowicz skupiła się przede wszystkim na mało znanych żywicach, takich jak znaleziony niedaleko Lipska krancyt (który został przez nią zidentyfikowany i oznaczony metodą spektroskopii absorpcyjnej w podczerwieni), żywica chińska z Fushun w północno-wschodnich Chinach oraz dolnokredową i górnojurajską żywicę z Libanu. Podkreśliła, że warunkiem do prowadzenia badań jest powstawanie i stałe uzupełnianie kolekcji o nowoodkrywane żywice kopalne.

Kolekcje te w polskich muzeach i instytucjach badawczych mogą się rozwijać dzięki hojności kolekcjonerów takich jak Janusz Fudala, który tylko na tym spotkaniu przekazał kilka bryłek żywic kopalnych, m.in. imponujących rozmiarów żywicę kauri z Nowej Zelandii oraz larimar. Opowiedział on także o swojej wizycie na Dominikanie: tamtejszych kopalniach bursztynu dominikańskiego, sposobach jego wydobycia i obróbki, jak również zwiedzaniu Muzeum Bursztynu, w którego zbiorach znajdują się żywice kopalne z całego świata. 

O złożach bursztynu bałtyckiego opowiadał Krzysztof Zieliński z firmy Polgeol, która na zlecenie Ministerstwa Środowiska przez dwa lata gromadziła dane geologiczne na temat występowania bursztynu w osadach czwartorzędowych. W badaniu zostały uwzględnione wszelkie udokumentowane źródła występowania, wydobywania i znalezisk bursztynu, które zostały następnie naniesione na mapę geologiczną. „Udało się opisać, w których regionach kraju bursztyn był znajdowany, gdzie może być znajdowany, jakie procesy prowadziły do utworzenia nagromadzeń w danych miejscach i gdzie będzie można go szukać” – powiedział w podsumowaniu prelegent.

Kompleksowe studium uwarunkowań zalegania bursztynu w złożu „Górka Lubartowska” (woj. lubelskie) przedstawił Krzysztof Czuryłowicz w imieniu Sekcji Modelowania Geologicznego Zakładu Kartografii Geologicznej Struktur Płytkich PIG. Opracowany został 3D model złoża, który posłużył do wizualizacji przestrzennych zależności między zmiennością osadową serii złożowej a zawartością procentową bursztynu (wyrażoną w % wag.). Badania modelowe pozwoliły także na wyznaczenie perspektywicznych partii złoża w obrębie jego granic, jednocześnie mając na uwadze dokładność danych zawartych w dokumentacji oraz stopień jego rozpoznania.

Ostatnią prelekcję na XXV spotkaniu badaczy bursztynu wygłosił Eryk Popkiewicz, który opowiadał o eksperymentalnych rekonstrukcjach technik i technologii obróbki bursztynu we wczesnym średniowieczu.